مسجد الهادی شهر صعده پیش از تخریب توسط آمریکایی ها

یحیی بن الحسین

«یحیی بن الحسین» معروف به «الهادى الى الحق» (245-298 ق)، از مهمترین امامان و رهبران زیدیه در یمن است. هادى در مذهب زیدى امام و مجتهد بود و مذهب نوینى بنیان نهاد که به «هادویه» شناخته مى‌شود. آثار علمی متعددی نیز به او منسوب است، از جمله: مجموع رسائل الامام الهادی الی الحق القویم و تفسیر معانی القرآن.

ولادت و نسب

ابوالحسین یحیى بن الحسین بن القاسم بن ابراهیم بن اسماعیل بن ابراهیم بن الحسن بن الحسن بن على بن ابیطالب(ع) -که نسبش با شش واسطه به امام حسن مجتبی علیه السلام می رسد- در سال 245 قمری در مدینه منوره چشم به جهان گشود.

سفرهای تبلیغی

یحیی بن الحسین ابتدا به طبرستان رفته و مردم را به سوى خویش دعوت کرد، ولى با مخالفت محمد بن زید که در آن زمان امام زیدیان طبرستان بود روبرو گردید. بنابراین آنجا را ترک گفته و به سوى یمن رهسپار شد و مردم صنعاء دعوت وى را پذیرفتند، ولى پس از چندى از اوامر او سرپیچى کردند.

پس از این یحیى به حجاز رفت و در آنجا اقامت گزید. در این هنگام آشوب‌ها و اختلافات در یمن فزونى یافت و باعث گردید که مردم یمن بار دیگر از یحیى بن حسین دعوت کرده و او را به نزد خویش بخوانند.

وى به سال 284 ه‍.ق به صعده رفته و حکومت مستقل زیدیه در یمن را تشکیل داد. او در فرامین خود مردم را به توحید، عدل، وعده و وعید و امر به معروف و نهى از منکر فراخواند و با مسیحیان نجران پیمان بست.

الهادى الی الحق در ادامه به تصرف سرزمینهاى اطراف پرداخت و مردم نواحى شمالى یمن را فرمانبردار خود ساخت. او در سال 288 ه‍.ق توانست صنعاء را نیز به تصرف خود درآورد و مناطق جنوب را به قلمرو فرمانبردارى خود بیفزاید.

هادى در مذهب زیدى امام و مجتهد بود و مذهب نوینى بنیان نهاد که به هادویه شناخته مى‌شود. وى به عنوان‌ «امیرالمؤمنین» با مردم بیعت کرد و بر سکه‌هاى ضرب شده توسط او عنوان «الهادى الى الحق امیرالمؤمنین ابن رسول‌اللّه» منقش گردیده است.

یحیى بن حسین در طول سالیان حکومت خود، با قرامطه و اسماعیلیه درگیر بود و شهر صنعاء چندین بار به تصرف اسماعیلیان درآمده و دوباره بازپس گرفته شد.

وفات

هادى یحیی بن حسین در سال 298 ق، پس از سال ها جهاد و مبارزه در راه برپایى حکومت زیدیان در یمن، در شهر صعده (مرکز فرمانروایی‌اش) وفات یافت.

پس از وفات یحیى بن حسین، دو فرزند او محمد ملقب به مرتضى لدین اللّه (متوفاى ۳۱۰ ق) و احمد ملقب به ناصر لدین اللّه (متوفاى ۳۱۵ ق) هردو از امامان مهم زیدیه در یمن و ادامه‌دهنده راه پدر بودند.

آثار و تألیفات

یحیی بن حسین آثار علمی متعددی نیز تألیف نمود که بسیاری از آنها به چاپ رسیده است. برخی از آنها عبارتند از:

• دُرَر الأحادیث النبویّة بالأسانید الیحیویة، که مجموعه‌ای از احادیث مورد روایت اوست.
• مجموع رسائل الامام الهادی الی الحق القویم، در این کتاب حدود 38 رساله و جوابهاى یحیى بن حسین جمع‌آورى شده است.
• تفسیر معانی القرآن
• تثبیت الامامة (در امامت امیرالمؤمنین علیه السلام)
• الأحکام فی الحلال والحرام (در فقه)
• المصابیح الساطعة الأنوار
• إعلام الأعلام بأدلة الأحکام
• رسائل العدل و التوحید
• اصول‌ الدین

منابع

• مجله علوم حدیث، سید علی موسوی‌نژاد، شماره 25.
• "هادی الی الحق یحیی بن حسین"، ویکی نور.

نقل از: دانشنامه اسلامی