علی بن حسن مثلث از اولاد امام حسن مجتبی (ع) پدر شهید فخ

شهادت علی بن حسن مثلث بن حسن المثنی بن حسن مجتبی (علیه السلام) پدر حسین شهید فخ در سال 146 ق (26 محرم )

علی ابن حسن مثلث از نوادگان حضرت علی (علیه السلام) و فرزند حسن بن حسن المثنی است. علی بن حسن بن حسن بن حسن بن علی بن ابی طالب یکی از سرسخت‌ترین مبارزان دوران خلیفه عباسی بود. وی از عابدان و زاهدان عصر خود و به علیّ الخیر و علیّ العائب معروف بود. حسن مثلث پدر علیّ الخیر نیز در عبادت و بندگی به ویژه نماز و حضور قلب شهرت فراوان داشته به طوری که روز مرگ به هنگام سجده و در حال عبادت و بندگی دار فانی را وداع گفت.

منصور دوانقی علاوه بر سرکوب قیام های بنی الحسن (علیه السلام) آنان را دستگیر و در سیاه چال‌های مخوف زندانی می‌کرد. منصور در سال 140 قمری، وارد مدینه شد و نوادگان امام حسن مجتبی (علیه السلام) را دستگیر کرد و سه سال در مدینه زندانی کرد و در همین سال، تمامی آنان را در بندهای آهنین کرده و با وضعیت اسفناکی به سوی عراق فرستاد و در زندان کوفه زندانی کرد. این زندان بلای جان نوادگان امام حسن مجتبی (علیه السلام) شد به طوری که بسیاری از آنان بر اثر سوء تغذیه و آزارهای روحی و جسمی مأموران، یکی پس از دیگری مبتلا به بیماری شده و به شهادت رسیدند. اولین کسی که از آن جمع به شهادت رسید، حسن مثلث بود که هنگام شهادت، 45 سال داشت. 

منصور دوانقی، دومین خلیفه عباسی به خطر قیام‌های محمد و ابراهیم، فرزندان عبدالله بن حسن مثنی در مدینه و بصره و مخالفت‌های عده‌ای دیگر از بنی الحسن علیه‌السلام با دستگاه جور بنی‌عباس، نسبت به نوادگان امام حسن‌مجتبی علیه‌السلام که از علویان مبارز و ذی‌نفوذان عصر خود بودند، سخت‌گیری‌های زیادی اعمال می‌کرد و زندگی را بر آنان بسیار دشوار می‌نمود.

وی، علاوه بر سرکوب قیام‌های بنی‌الحسن علیه‌السلام و کشتن تعدادی از آنان، از جمله محمد (نفس زکیه) و ابراهیم (قتیل باخمری)، بسیاری از آنان را دستگیر و در سیاه‌چال‌های مخوف زندانی کرد.

منصور، در سال 140 قمری وارد مدینه شد و افراد سرشناس بنی‌الحسن علیه‌السلام، مانند عبدالله بن حسن مثنی، ابراهیم بن حسن مثنی، ابوبکر بن حسن مثنی، حسن بن جعفر بن حسن مثنی، عبدالله بن داوود بن حسن مثنی، علی بن داوود بن حسن مثنی، عباس بن داوود بن حسن مثنی، محمد بن ابراهیم بن حسن مثنی، اسحاق بن ابراهیم بن حسن مثنی، عباس بن حسن مثلث، علی عابد بن حسن مثلث و علی بن محمد نفس زکیه را دستگیر کرد و به مدت سه سال در مدینه زندانی کرد. در سال 144 قمری نیز محمد دیباج (برادر مادری عبدالله بن حسن مثنی) را بر آنان افزود و مأموران حکومتی، بر بدنش چندان تازیانه زدند که لباسش با پوست بدنش به هم آمیخت.

در همین سال، تمامی آنان را در بندهای آهنین کرده و با وضعیت رقت‌ باری به سوی عراق حرکت دادند و در زندان هاشمیه (در حوالی کوفه) در سردابی نمور و تاریک زندانی نمودند و بر آنان بسیار سخت گرفتند.

آن زندان مخوف و هولناک، بلای جان نوادگان امام حسن‌مجتبی علیه‌السلام شد و بر اثر سوء تغذیه، تاریکی و غیربهداشتی بودن محیط، آزارهای روحی و جسمی مأموران بر زندانیان، این عده یکی پس از دیگری به بیماری‌های گوناگون و طاقت‌فرسا مبتلا شده و مظلومانه در همان جا به شهادت می‌رسیدند و بدون این که امکان تغسیل و تکفین آنان وجود داشته باشد، بر روی هم انباشته شده و مرگ سایرین را تسریع می‌نمودند.

نخستین کسی که از آن جمع به دیار باقی شتافت، علی بن حسن مثلث بن حسن مثنی بن امام حسن‌ مجتبی علیه‌السلام بود. وی از عابدان و زاهدان عصر خود و به "علی الخیر" و "علی العابد" معروف بود و در عبادت و بندگی به ویژه در نماز و تهجد، حالت خشوع و حضور قلب کامل داشت. وی، در حالی جان داد که سرش در سجده عبادت بود.

علی بن حسن مثلث به هنگام شهادت، چهل و پنج سال داشت و دارای پنچ پسر و چهار دختر بود. یکی از فرزندانش حسین بن علی، معروف به شهید فخ است که سال‌های بعد بر ضد بنی‌ عباس قیام کرد و در سرزمین فخ، همانند ابا عبدالله الحسین علیه‌السلام مظلومانه به شهادت رسید و اهل بیتش به اسارت دشمن درآمدند.^[۱]

[1] منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج 1، از ص 250 تا 278؛ وقایع الایام (شیخ عباس قمی)، ص 167.

منبع: دانشنامه اسلامی

مطالب مرتبط: حسین بن علی ، قیام فخ ، سادات حسنی